Ελλάδα: Μια αποθήκη αναλώσιμων υλικών, τα «άχρηστα» στα σκουπίδια

«Είναι και το ζήτημα της εικαζόμενης συναίνεσης. Μιας δύσκολης απόφασης, η οποία θέλει μια ώριμη κοινωνία. Χρειάζεται να δούμε πως μπορούμε να πείσουμε την κοινωνία γι’ αυτήν την αλλαγή, χωρίς όμως να τη φοβίσουμε.»

Δελτίο Τύπου για την κατάθεση σχέδιο νόμου για μεταμοσχεύσεις

Τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (Ε.Ο.Μ.) εξέτασαν τη διαμορφούμενη κατάσταση μετά την κατάθεση του σχεδίου νόμου για τις μεταμοσχεύσεις στη Βουλή.
Ο Ε.Ο.Μ., ο κατά νόμο σύμβουλος της Πολιτείας σε θέματα μεταμοσχεύσεων, ουδέποτε εκλήθη να συμμετάσχει στη σύνταξη του νομοσχεδίου αυτού. Με το παρόν κοινοποιεί ευρύτερα τις θέσεις του, μετά την έγκαιρη γνωστοποίηση τους στον Υπουργό Υγείας.
Συγκεκριμένα, τρία σημεία του Νομοσχεδίου μας βρίσκουν αντίθετους:
1. Η διεύρυνση του κύκλου των δοτών προκειμένου για ζώσες μεταμοσχεύσεις που προβλέπεται στο άρθρο 8, ενέχει τον ορατό κίνδυνο της εμπορευματοποίησης των. Είμαστε αντίθετοι με την επέκταση της δωρεάς σε άτομα με συναισθηματικό δεσμό, διότι θεωρούμε ότι είναι αδύνατον με οποιοδήποτε τρόπο να κριθεί με αξιοπιστία η ύπαρξη του.
2. Η εικαζόμενη συναίνεση που προβλέπει το άρθρο 9, ακόμα και σε χώρες που είναι νομοθετημένη, όπως στην Ισπανία, στην πράξη δεν χρησιμοποιείται και δεν αφαιρούνται ποτέ όργανα χωρίς την σύμφωνη γνώμη των συγγενών. Με δεδομένες τις αντιρρήσεις που έχουν ήδη εκφρασθεί από τη κοινωνία, θα επηρεαστεί αρνητικά η δωρεά οργάνων.
3. Η δημιουργία Οργανισμών Αφαίρεσης Οργάνων δεν έχει καμία θέση. Η αφαίρεση των διεθνώς γίνεται από τις ομάδες των Μεταμοσχευτικών Κέντρων και σε καμία περίπτωση από τρίτους, οι οποίοι μάλιστα εργάζονται σε ιδιωτικά νοσηλευτήρια.
Επισημαίνουμε ότι η αύξηση των μεταμοσχεύσεων, που αποτελεί το κύριο μέλημα του Ε.Ο.Μ., μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την ενίσχυση του Οργανισμού και των δομών που στηρίζουν τη μεταμόσχευση στο πλαίσιο του Εθνικού Συστήματος Υγείας.
Ο Πρόεδρος του Ε.Ο.Μ. :
Ι. Γ. Βλαχογιάννης
Τα Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Ε.Ο.Μ. :
Ν. Χατζηνικολάου, Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής
Π. Αλιβιζάτος
Ι. Μπολέτης
Μ. Σταθόπουλος
Φ. Κλούβα-Μολυβδά
Γ. Λεοντόπουλος
Α. Ινιωτάκη
Η. Μπροκαλάκη
Ν. Μαγκίνα

Τριπλή ένσταση και παραίτηση

Εικαζόμενοι δότες, διεύρυνση κύκλου εν ζωή δοτών νεφρού και άνοιγμα των μεταμοσχεύσεων σε ιδιωτικές κλινικές, τα τρία σημεία του νομοσχεδίου του υπουργείου Υγείας που οδήγησαν τον πρόεδρο του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, καθηγητή Γιάννη Βλαχογιάννη, σε παραίτηση.

«Η παραίτησή μου δεν έχει σχέση με ατζέντες. Εχει σχέση με τη λειτουργία του Οργανισμού και με τη δυνατότητα να παράγει έργο», δήλωσε χθες στην «Ε» ο πρόεδρος του ΕΟΜ, καθηγητής Γιάννης Βλαχογιάννης, απαντώντας στις δηλώσεις Λοβέρδου της περασμένης Παρασκευής ότι: «Δεν μπορεί ένας διοικητής Οργανισμού να επιβάλει την «ατζέντα» του στον υπουργό. Οποιος επιθυμεί να επιβάλει «ατζέντα», να υποβάλει την παραίτησή του. Τέτοια σε εμάς δεν είναι αποτελεσματικά». «Το νέο νομικό πλαίσιο περιλαμβάνει σημεία ακατανόητα από εμένα και την ολομέλεια του διοικητικού συμβουλίου του Οργανισμού», προσθέτει ο καθηγητής και ιδρυτής του ΕΟΜ το 2000.

Η «Ε» είχε αναδείξει σε δημοσίευμά της (1/4/2011), λίγες μέρες μετά την παρουσίαση του προσχεδίου από τον υπουργό Υγείας, τον πολύ περίεργο διαχωρισμό της «αφαίρεσης οργάνων», η οποία θα μπορεί να γίνεται και σε ιδιωτικά ιδρύματα, από τη «μεταμόσχευση οργάνων» -ένα από τα σημεία που οδήγησαν τον πρόεδρο του ΕΟΜ σε παραίτηση: «Η δημιουργία οργανισμών αφαίρεσης -της μισής δηλαδή διαδικασίας της μεταμόσχευσης- σε ιδιωτικές κλινικές είναι κάτι που δεν έχω δει σε κανένα ευρωπαϊκό κράτος. Οι οργανισμοί μεταμόσχευσης εποπτεύουν και πραγματοποιούν όλα τα στάδια της μεταμόσχευσης, παγκοσμίως. Οι μεταμοσχεύσεις είναι ένας τομέας που ανήκει στο δημόσιο χώρο, γιατί είναι δωρεά και δεν μπορεί να γίνει παρά μόνο αυστηρά κάτω από δημόσιο έλεγχο», τονίζει ο Γ. Βλαχογιάννης.

Στο ίδιο δημοσίευμα (1/4/2011) σημειώναμε ότι ξενίζει το γεγονός ότι για τη σύνταξη του προσχεδίου νόμου δεν ερωτήθηκε κανείς από τους ειδικούς επιστήμονες των μεταμοσχεύσεων στον ΕΟΜ. «Μου εστάλη το προσχέδιο μία ημέρα πριν παρουσιαστεί από τον υπουργό», σημειώνει ο Γ. Βλαχογιάννης. Οσο για την Ευρωπαϊκή Οδηγία (2010/45), την οποία επικαλείται το προσχέδιο, η «Ε» είχε επισημάνει ότι πιθανώς να έγιναν λάθη στη μετάφραση του υπουργείου Υγείας. «Δεν έχει καμία σχέση η οδηγία με το προσχέδιο νόμου», τονίζει ο Γ. Βλαχογιάννης.

Αλλο ένα σημείο του προσχεδίου που βρίσκει αντίθετο τον καθηγητή είναι οι εικαζόμενοι δότες: «Το προσχέδιο νόμου αναφέρει ότι όλοι είμαστε δότες, εκτός αν έχουμε δηλώσει το αντίθετο. Σε κανένα από τα πολιτισμένα κράτη δεν υπάρχει τέτοιο σκεπτικό. Ρωτούνται οι συγγενείς, ακόμη και αν το άτομο έχει δηλώσει δωρητής οργάνων. Με αυτό που προτείνει το νέο σχέδιο νόμου καταργείται η αυτονομία των πολιτών, τορπιλίζεται η ιδία η έννοια της δωρεάς, πάνω στην οποία στηρίζονται οι μεταμοσχεύσεις. Μόνο στα κράτη της πρώην ανατολικής Ευρώπης γίνεται με τον τρόπο που προτείνει το προσχέδιο. Η ελληνική κοινωνία δεν αποδέχεται τον τρόπο αυτό, ο οποίος βρίσκει αντίθετη και την Εκκλησία της Ελλάδας».

Επιπλέον διαφωνεί και με το θέμα της διεύρυνσης του κύκλου εν ζωή δοτών νεφρού, που «φτάνει μέχρι τη συναισθηματική σχέση. Θεωρούμε ότι αυτό ανοίγει διάπλατα την πόρτα της συναλλαγής. Δεν θέλω να μπω στη διαδικασία να περιγράψω τι πρόκειται να γίνει. Μπορεί ο οποιοσδήποτε να επικαλεστεί συναισθηματικό δεσμό, ο οποίος όμως δεν αποδεικνύεται».

Με την από 15/06/2011 (υπ.αρ ΔΥ1δ/67005/15-6-2011) απόφαση του Υπουργού Υγείας κ. Α. Λοβέρδου τροποποιείται ο διορισμός των μελών του Δ.Σ  του ΕΟΜ ως εξής:
Πρόεδρος Δ.Σ. : Αναστάσιος Χατζής, Δ/ντης Μ.Ε.Θ. του Γ.Ν.Α. Παίδων «Αγ. Σοφία»
Αναπληρωτής Πρόεδρος Δ.Σ.: Δημήτριος Γάκης, Δ/ντης Ε.Σ.Υ. Μονάδας Μεταμοσχεύσεων Συμπαγών Οργάνων Γ.Ν.Θ. «Ιπποκρατείου» Θεσσαλονίκης
Νέα μέλη:
Γεώργιος Χρούσος, Καθηγητής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Δ/ντης της Α” Παιδιατρικής Κλινικής του Γ.Ν.Α. Παίδων «Αγ. Σοφία».
Μέλισσας Δημήτριος, Αναπληρωτής Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου Νομικής Σχολής.
Για να δείτε την πλήρη σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου ΕΟΜ πατήστε εδώ

Ανακοίνωση του ΕΟΜ για τα «σενάρια» εμπορίας οργάνων
Σχετικά με αναρτήσεις σε ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης και σε άλλες ιστοσελίδες, για υποτιθέμενες απαγωγές και εγκληματικές ενέργειες με σκοπό την «εμπορία ανθρωπίνων οργάνων», ο Εθνικός οργανισμός Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση:
Η λήψη οργάνων, με σκοπό την «εμπορία», όπως αυτή περιγράφεται στις συγκεκριμένες αναρτήσεις, ύστερα από απαγωγή ή εγκληματική ενέργεια, είναι πρακτικά και επιστημονικά αδύνατη και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί, υπό τις συνθήκες αυτές, να πραγματοποιηθεί μεταμόσχευση.
Διευκρινιστικά αναφέρουμε ότι ως «εμπόριο οργάνων» νοείται η αγοραπωλησία οργάνων, με την οικειοθελή παραχώρηση οργάνου από ζωντανό δότη, έναντι οικονομικού ανταλλάγματος. Η ενέργεια αυτή λαμβάνει χώρα σε κράτη, όπου το νομικό τους πλαίσιο δεν την απαγορεύει ρητά.
Στην Ελλάδα, ωστόσο, δεν έχει υπάρξει ποτέ κρούσμα μεταμόσχευσης οργάνου προερχόμενου από εμπόριο οργάνων σώματος. Και αυτό διότι στη χώρα μας, οι μεταμοσχεύσεις είτε από ζώντα είτε από πτωματικό δότη πραγματοποιούνται μόνο σε μονάδες μεταμόσχευσης δημοσίων νοσοκομείων, υπό τον αυστηρό έλεγχο και την εποπτεία του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων και του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Οι μεταμοσχεύσεις πραγματοποιούνται μέσα από την συνεχή συνεργασία ενός δικτύου φορέων του Εθνικού Συστήματος Υγείας, όπου τα νοσοκομεία των δοτών, οι μονάδες μεταμόσχευσης των ληπτών, τα εργαστήρια που ελέγχουν την ιστοσυμβατότητα, η κατανομή με βάση την Εθνική Λίστα, και η μεταφορά των μοσχευμάτων με τη συνδρομή του ΕΚΑΒ, γίνονται υπό το συνεχή έλεγχο και συντονισμό του ΕΟΜ, που λειτουργεί επί 24ώρου βάσεως.
Στην Ελλάδα, όπως και στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η εμπορία οργάνων είναι παράνομη. Όπως και στο προηγούμενο νομικό καθεστώς (ν.2737/99) απαγορευόταν κάθε συναλλαγή που αφορούσε στη δωρεά οργάνων και τη μεταμόσχευση και προβλέπονταν σχετικές ποινικές κυρώσεις, έτσι και στο νόμο 3984/11 (Α 150) προβλέπεται ρητά (άρθρο 5) όχι μόνον η απαγόρευση κάθε είδους οικονομικού ή άλλου ανταλλάγματος στο δότη ή στην οικογένειά του ή στο ιατρικό και λοιπό προσωπικό που συμμετέχει αλλά ακόμη και η γνωστοποίηση της ανάγκης ή της διαθεσιμότητας με σκοπό την ανταλλαγή.
Όλες αυτές οι νομικές ασφαλιστικές δικλείδες καθώς και οι απόλυτα ελεγχόμενες συνθήκες που απαιτούνται για την αφαίρεση και μια επιτυχή μεταμόσχευση, μετά βεβαιότητας αποκλείουν την εμπορία οργάνων ή οποιοδήποτε άλλο «σενάριο». Επιπλέον, η μεταμόσχευση αποτελεί μια ιδιαίτερα πολύπλοκη ιατρική πράξη, όπου απαιτείται άρτια επιστημονική γνώση πολλών ειδικοτήτων, χειρουργική εξειδίκευση και υψηλής ασφάλειας υλικοτεχνικές υποδομές για να πραγματοποιηθεί.
Τέλος, παραπέμπουμε στην από 30-05-2012 ανακοίνωση της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης Αττικής, σύμφωνα με την οποία «οι αναρτήσεις για απαγωγές παιδιών σε διάφορες περιοχές της Αθήνας, δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα».
Ο Πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων κ. Αναστάσιος Χατζής καλεί τους πολίτες «να μη λαμβάνουν υπόψη ανυπόστατες πληροφορίες, καθώς μοναδικό σκοπό έχουν τη δημιουργία εντυπώσεων και τον εκφοβισμό, χωρίς ωστόσο να έχουν κανένα βάσιμο υπόβαθρο».
Η Δωρεά Οργάνων μετά το τέλος της ζωής αποτελεί την ύψιστη μορφή εθελοντικής προσφοράς και αλτρουισμού, με μοναδικό κίνητρο την ανιδιοτέλεια, τον ανθρωπισμό και την αγάπη για τον πάσχοντα συνάνθρωπο.

Ανακοίνωση Ε.Ο.Μ. σχετικά με δημοσιεύματα που αφορούν την απόφαση της Ιεράς Συνόδου
Με αφορμή την ανακοίνωση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, περί αντίθεσής της σε άρθρα του νέου νόμου 3984/11 «Δωρεά & Μεταμόσχευση Οργάνων», το Διοικητικό Συμβούλιο του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (Ε.Ο.Μ.) επισημαίνει ότι, η αναφερόμενη στα Μ.Μ.Ε. «ανησυχία» και «αντίθετη γνώμη» του ΕΟΜ σχετικά με τον νέο νόμο, χαρακτηρίζει τις θέσεις του απελθόντος Διοικητικού Συμβουλίου και όχι τις θέσεις της νέας σύνθεσής του από 16/06/2011.
Το παρόν Δ.Σ. του Ε.Ο.Μ. συντάσσεται με το νέο νόμο, ο οποίος εναρμονίζεται απόλυτα με τις Ευρωπαϊκές Κοινοτικές Οδηγίες και εκφράζει την πίστη ότι ο νέος νόμος θα προωθήσει έμπρακτα τη Δωρεά Οργάνων στη χώρα μας, διασφαλίζοντας ακόμα περισσότερο την αξιοπιστία των μεταμοσχεύσεων και προστατεύοντας την ελεύθερη βούληση των πολιτών.
Η έναρξη της ισχύος της «εικαζόμενης συναίνεσης», σύμφωνα με το νόμο, έχει οριστεί για την 01/07/2013, παρ όλα αυτά, κατόπιν της διάγνωσης του θανάτου, θα εξακολουθήσει να ζητείται η συναίνεση των συγγενών του εκλιπόντος για την αφαίρεση των οργάνων του, όπως γίνεται σε όλα τα Ευρωπαϊκά κράτη με την αντίστοιχη νομοθεσία. Σύμφωνα και με τη παγκόσμια εμπειρία, η εικαζόμενη συναίνεση, με τον τρόπο που εφαρμόζεται, έχει αποδειχθεί ως ένα αποτελεσματικό μέσο αλλαγής της νοοτροπίας των πολιτών υπέρ της Δωρεάς Οργάνων. Άλλωστε ο νόμος 3984/11 παρέχει ρητά σε κάθε πολίτη το δικαίωμα της έκφρασης και πιστοποίησης της αντίθεσής του.
Το Δ.Σ. του Ε.Ο.Μ. διατηρεί την πίστη του στη σημαντική συμβολή της Εκκλησίας στη προσπάθεια σωτηρίας ασθενών συνανθρώπων μας.

Αγαπητέ Κύριε, Αγαπητή Κυρία,

Σας ενημερώνουμε, ότι μετά από έλεγχο του μητρώου μας σχετικά με τη διαγραφή που μας ζητήσατε, δεν βρίσκουμε καταχωρημένο το όνομα σας.

Στην περίπτωση που εκ παραδρομής ζητήσατε διαγραφή ενώ θέλατε εγγραφή στο μητρώο δωρητών ακολουθήστε τα παρακάτω βήματα:Για εγγραφή στο μητρώο δωρητών χρειαζόμαστε όλα τα στοιχεία σας. Mπείτε στο site του ΕΟΜ, και πατήστε στην πρώτη φωτογραφία – θέλω να γίνω δωρητής οργάνων και ιστών – . Μόλις σας ανοίξει θα βρείτε στο δεξιό μέρος την -on line δήλωση δωρητή – Αποστείλετε μας τα στοιχεία σας μέσω e-mail και σε χρονικό διάστημα περίπου 1-2 μηνών θα σας στείλουμε την κάρτα δωρητή.

Στην περίπτωση που θέλετε να κάνετε αρνητική δήλωση, σας ενημερώνουμε ότι ο νέος νόμος 3984/2011 (Α150) περί μεταμοσχεύσεων, ορίζει την έναρξη ισχύος της «εικαζόμενης» συναίνεσης» από 01/07/2013. Μέχρι τότε ισχύει το καθεστώς της «κάρτας δωρητή οργάνων», όπου δότης μετά θάνατον μπορεί να γίνει μόνο όποιος είναι κάτοχος της σχετικής κάρτας, ή εφόσον συναινέσουν στη δωρεά των οργάνων του οι συγγενείς του.Στο άρθρο 9 παρ. 2 του ν. 3984/11 προβλέπεται η έκδοση ειδικής Υπουργικής Απόφασης για τον τρόπο συλλογής των αρνητικών δηλώσεων, όμως αυτή δεν έχει ακόμη εκδοθεί, λόγω του πρόσφατου της ψήφισης του νέου νόμου. Ο Ε.Ο.Μ. παρ όλα αυτά, προκειμένου να διευκολύνει τους πολίτες στη δήλωση της επιθυμίας τους, συγκεντρώνει τις δηλώσεις των πολιτών που εκφράζουν την άρνησή τους με τη διαδικασία του άρθρου 9 παρ. 3, που προβλέπει έγγραφη δήλωση της άρνησης με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής του πολίτη από αρμόδια αρχή (Κ.Ε.Π., Αστυνομία κ.ο.κ.). Σε περίπτωση που η άρνηση αυτή έχει εκφραστεί με τον ως άνω τρόπο, ΔΕΝ θα ληφθούν τα όργανα σε περίπτωση θανάτου του προσώπου. Διευκρινίζουμε εδώ ότι η δωρεά και η λήψη Οργάνων είναι εφικτή μόνο από εκλιπόντες με πιστοποιημένο εγκεφαλικό θάνατο που νοσηλεύονται διασωληνωμένοι σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας. Σε θάνατο υπό οποιεσδήποτε άλλες συνθήκες η λήψη των οργάνων δεν είναι εφικτή.Η «αρνητική δήλωση» αποστέλλεται στον Ε.Ο.Μ. ταχυδρομικά, πρωτοκολλείται και να καταχωρείται σε σχετικό αρχείο, η ισχύς του οποίου θα ξεκινήσει από 01/07/2013. Το πιστοποιητικό που θα εκδίδεται από το «αρνητικό μητρώο» θα σας αποσταλεί κατόπιν της έκδοσης της σχετικής Υπουργικής απόφασης και όχι νωρίτερα από την παραπάνω ημερομηνία.Επισημαίνουμε ότι στη δήλωση θα πρέπει να πιστοποιείται το γνήσιο της υπογραφής, να αναφέρεται ρητά η άρνηση (π.χ. «σε περίπτωση θανάτου δεν επιθυμώ να ληφθούν τα όργανά μου προς μεταμόσχευση») ενώ θα πρέπει να αναγράφονται τα εξής προσωπικά στοιχεία: Ονοματεπώνυμο, πατρώνυμο, αρ. δελτίου ταυτότητας / διαβατηρίου, ημερομηνία γέννησης, διεύθυνση κατοικίας με Τ.Κ. και τηλέφωνο επικοινωνίας. Οι δηλώσεις θα πρέπει να αποστέλλονται στη διεύθυνση: Εθνικός Οργανισμός ΜεταμοσχεύσεωνΤμήμα Προώθησης Δωρεάς Ιστών & Οργάνων Αν. Τσόχα 5, 11521 Αθήνα. Σε διαφορετική περίπτωση διευκρινίστε μας τι θα επιθυμούσατε να γίνει.

Μητρώο Δωρητών Οργάνων

Τμήμα Προώθησης Δωρεάς Ιστών & Οργάνων

Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων

Αν. Τσόχα 5, Αθήνα 11521 τηλ. 213 2027021, 213 2027000 φαξ 213 2027032, 210 7255066 e-mail dorites@eom.gr

«Ας μην έχουν φάρμακα οι καρκινοπαθείς να γλυτώσουμε…και καμία σύνταξη»